Yıllardır süregelen, kısır “Lozan Antlaşması 2023’te bitiyor mu?” tartışmaları ilk kez tam olarak kim tarafından ve ne zaman çıkartıldı bilmek çok güç. Lakin ilginç bir şekilde bu tevatürlerin içinde bir doğru bilgi de mevcut. Hadi bu "yarı-doğru" bilgiye birlikte göz atalım.
"12 Adaları Lozan'da İsmet Paşa verdi"
Evet, 12 Adaları gerçekten de Lozan Antlaşması'nda kaybettik. Ancak 12 Adalar ile beraber Trablusgarp ve Bingazi’yi de kaybettiğimiz Lozan Antlaşması, 1923’te İsmet İnönü’nün TBMM adına imzaladığı Lozan Antlaşması değil. Şaşırdınız değil mi?
Tarihimizde imzalanan ilk Lozan Antlaşması, 1912 yılında Osmanlı Devleti ve İtalya arasında imzalandı. Bingazi, 12 Adalar ve Trablus’u İtalya’ya bıraktığımız bu antlaşmanın altında -yukarıdaki fotoğrafta da gördüğünüz gibi- İsmet Paşa’nın değil, Sultan II. Abdulhamid hükümetinde görev alan Mehmet Nabi ve Fahrettin Rumboyoğlu’nun imzası var.
Peki biz 1912 yılında imzalanan Lozan Antlaşması'nı neden bilmiyoruz?
Aslında biliyoruz. Lakin iki Lozan Antlaşması karışmasın diye biz bu anlaşmayı tarih kitaplarında Uşi Antlaşması olarak öğreniyoruz. Bugün 12 Adalar’ın elden çıkmasının İsmet İnönü’ye mâl edilmesinin sebebi -yukarıdaki fotoğrafta maddeleri yazılı- Uşi Antlaşması’nın da gerçek adının Lozan Antlaşması olması mıdır, bilinmez. Lakin 12 Adalar, 24 Temmuz 2023’ten yıllar önce 1912 yılında Osmanlı Devleti toprağı olmaktan çıkmıştı. Bu tevatürde doğru olan tek bilgi, 12 Adalar’ın elden çıktığı antlaşmanın adının da Lozan Antlaşması olduğu.
Fotoğraf altı: "Son zafer, Rodos Adası Türk garnizonu ağır yenilgiye uğradıktan sonra Gen. Ameglio’nun birliklerine teslip olup silah bıraktılar"
"Lozan bitti mi?"
Evet, Lozan Antlaşması tarih oldu! Yukarıda değindiğimiz bilgiler ışığında 1912 yılında İtalyanlar ile imzaladığımız ilk Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923 yılında ironik bir şekilde İsmet İnönü’nün imzaladığı II. Lozan Antlaşması ile tarih oldu.
Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsızlığının güvencesi Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanmasının 100'üncü yılı kutlu olsun. Nice 100 yıllara.
Efe Yelbuğa / 35 Punto
-35 Punto'dan önce sosyal medya-