Tiyatro... Tiyatro... Dergisi, Sosyal Kafa ve Sahneden.Net işbirliğiyle hayata geçen "Türkiye'den Kamusal Tiyatro Deneyimleri" projesinde ilk konuk İstanbul'da hareket halindeki bir otobüste oyun sahneleyen Tiyatro Pol oldu.
Avrupa Birliği'nin CultureCIVIC Kültür Sanat Destek Programı desteğiyle sürdürülen proje kapsamında İzmir Urla’da geçtiğimiz günlerde 14 yaşına giren Balıklıova Köy Tiyatrosu ile ilgili de özel bir bölüm çekilecek. Ayrıca, İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı olarak farklı ilçelerde faaliyet gösteren mahalle tiyatroları da projenin ilgi alanında bulunuyor.
"NEREDEYSE BİR ASIRLIK GELENEĞE SAHİP"
Projenin yürütücüsü Gazeteci-Yazar Mustafa Kara, İzmir'in özellikle köy tiyatroları bakımından tarihsel bir önem taşıdığını, bir geleneği bulunduğunu belirterek, şunları söyledi: "Bademler Köy Tiyatrosu neredeyse bir asırlık bir geleneğe sahip, başka köylerde de önemli çalışmalar bulunuyor. Biz proje kapsamında Prof. Dr. Semih Çelenk öncülüğünde kurulan Urla'daki Balıklıova Köy Tiyatrosu'nu incelemek, yerinde çekimler yapmak istiyoruz. İzmir merkezindeki farklı ilçelerde sürdürülen mahalle tiyatroları deneyimi biraz daha yeni, ama sonuçları itibariyle büyük önem taşıyor. İki ayrı bölüm olarak bu tiyatroları ele alacağız ve büyük olasılıkla Şubat ayında, en geç Mart başında bu bölümleri izleyiciyle buluşturacağız."
OTOBÜS VE TİYATRONUN KAVUŞAMAMA HİKAYESİ
Projenin Sosyal Kafa TV'de yayınlanan ilk bölümünde Tiyatro Pol, İstanbul'da hareket halinde bir otobüste geçen oyunu "Çok Uzak Çok Yakın"ın sadece 41 sahnelemede kalan ibretlik hikayesini anlattı. Tiyatro Pol'den Burcu Halaçoğlu ve Erkan Akbulut, "belediyeden otobüs isteme, mecburen satın alma ve yolda kaldığı için satma" serüvenlerini paylaştı.
"BAŞKA YERDEN BULAMAYACAĞIMIZ BİR ŞEY İSTEDİK"
"Çok Uzak Çok Yakın" oyununun yazarı, yönetmeni ve oyuncusu Burcu Halaçoğlu, oyunu sahnelemek için neden bir otobüsü seçtiklerini, "çatışan sınıfların buluştuğu yer olması" sözleriyle açıklıyor. Otobüste "çatışan sınıflar buluşmuş" ama tiyatro otobüsle buluşamamış. Çünkü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İETT uzun görüşmelere, girişimlere rağmen Tiyatro Pol’e otobüs tahsis etmemiş, belirli günlerde kiralamasına dahi izin vermemiş. Halaçoğlu "Sahne istemedik, başka yerden bulamayacağımız bir şey istedik: Bir belediye otobüsü” diyor.
BİR OYUN YAKTIĞIMIZ MAZOTA DEĞMEZ!
Yapımcı-Oyuncu Erkan Akbulut görüşmelerde mazot hesabı yapıp, "Oyun başına 35 kişi! Yaktığımız mazota değmez" diyen yetkililerden yılmış. "Sanatla pragmatizm yan yana gelir mi?" diye soruyor: "Bir küçücük taş atacaksak da ürküttüğümüz kurbağaya değsin, diyorlar. Hatta kurbağa katliamı yapmak istiyorlar. Ama tiyatro öyle bir şey değil ki. Sanat ile pragmatizm nasıl yan yana gelsin. Gelmiyor işte! Oyunu kaç kişinin izleyeceğini sorup, mazot hesabı yapıyorlar. Oyun başına 35 kişi! Yaktığımız mazota değmez, diyorlar.”
HERKESİN OYUNCU OLDUĞU BİR DENEYİM
Yönetmen Burcu Halaçoğlu, oyunun interaktif, katılımcı bir oyun olduğunu dile getiriyor ve ekliyor: "Seyirciler de aslında otobüsteki yolcular rolünde. Oyuncularla aynı pozisyonda. İki duraktan otobüse alıyorduk seyirciyi. Hepimiz otobüsteki yolcularız. Çok garip bir deneyim. O yüzden bence ana akım tiyatro seyircisine ulaşamadık."
Halaçoğlu, kamu kurumlarının, özellikle de belediyenin kamusal alandaki böyle bir projeye destek vermemesini anlayamıyor. Büyük bir özgüvenle “Bu proje müthiş” diyor: “Kent kültürüne, kent bilincine, sınıflar arası çatışmalara, sosyal uzlaşıya dair müthiş bir proje. Biz bunu yerel yönetimimize anlatamıyoruz. İstanbullu olmakla ilgili çok değerli bir proje olabilirdi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kendi projesi olabilirdi. Bu şehirde yaşayan insanların arasındaki çatışmalar ve çözümler üzerine bütün otobüste birlikte düşündüğümüz bir oyun."
SADECE 41 KERE OYNANABİLDİ
“Çok Uzak Çok Yakın” oyunu 16 Şubat 2022’de prömiyerini yaptı ve Mayıs 2023’te son oyunlarını oynayarak, bir buçuk sezonda 41 kere sahnelenerek izleyicilere veda etti. Bir oyunda en fazla 35 izleyici alan oyun, toplamda 1500'den az izleyiciye ulaşmış oldu. Burcu Halaçoğlu, eşsiz bir iyimserlikle "Bence bu bir özel tiyatro ve böyle bağımsız bir girişim için güzel bir rakam” diyor ama hayallerinin senelerce oynamak olduğunu da vurguluyor: "Bu yaptığımız işlerin böylesuya bir taş atmış gibi yok olup gitmesinden ben çok korkuyorum. Suya yazılmış gibi unutulup gitmesinden çok korkuyorum. Otobüsü ağlaya ağlaya bıraktık. Keşke gökten bir otobüs düşse, oyunu yeniden yapsak."
TİYATRO İLE TİYATRO PROGRAMININ KADERİ AYNI
Tiyatro Pol’ün otobüs bulamama, otobüste tiyatro yapamama hikayesinin bir benzerini söyleşi çekimleri esnasında program ekibi de yaşadı. Tüm girişimlerine ve yazılı başvurularına rağmen İETT'den 2 saatliğine otobüs kiralayamadı. Birkaç kez telefonla arayan İETT görevlileri oyun ve içeriğiyle ilgili pek çok soru sordu, oyun metnini istedi. Ardından da "Operasyonel nedenlerle boşta otobüs olmadığı için talebinizi karşılayamıyoruz” yanıtı verildi.
