Bugün sadece cumhuriyeti değil, bölük pörçük tebaaların, birbirinden haberi olmayan kasabaların, kentlerin birleşerek Anadolu’da bir ulus olmasının, halkının her ferdinin birey olmasının da 100’üncü yılını kutluyoruz.
En azından Türkiye için cumhuriyet; sadece bir yönetim biçimini ifade etmez. Aynı zamanda köklü ve hızlı değişimlerin de miladı olduğu için halktaki karşılığı bambaşkadır. Lakin bu karşılık, son yıllarda atlattığımız ve atlatmakta olduğumuz birçok badire arasında bir miktar erozyona uğruyor. Hikayemizin nasıl başladığını ve bugünlere nasıl geldiğimizi bir bayrak ve bir de fotoğrafa indirger olduk.
İmkanlar çerçevesinde eşine az rastlanır sosyolojik ve iktisadi devrimlerin büyük bir hızla ilerlediği, diğer toplumların "çölde bir vaha" olarak adlandırdığı Cumhuriyet Devrimi’ne daha yakından bakmak, unuttuklarımızı bir nebze hatırlamak, hatırlatmak için; Mısır'da yayınlanan "Images" dergisinin 24 Mart 1941 tarihli, Cumhuriyet'in ilk 20 yılında neleri, nasıl başardığının anlatıldığı 602'nci sayısındaki tüm içeriklerin Türkçe çevirilerini 29 Ekim'den 10 Kasım'a kadar sizlerle paylaşacağız.
Yazı dizimizin beşinci bölümü Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’yü merkezine alıyor.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İsmet İnönü 56 yaşında. 25 Eylül 1884'te Küçük Asya'da İzmir’de doğdu. Babası Recif Bey önce kadılık daha sonra da Savaş Bakanlığı’nda devlet memurluğu yaptı. İsmet İnönü önce İzmir'de, sonra Sivas'ta eğitimine devam etti. 1900'de ise İstanbul Topçu Okulu'na girdi. Dünya Savaşı sırasında, özellikle Filistin'de olmak üzere çeşitli ordu birliklerini komuta etti. Mütarekede Savaştan Sorumlu Devlet Müsteşarlığı ve Barışı Hazırlama Komisyonu Başkanlığı görevlerini parlak bir şekilde yerine getirdi. Sadrazam Damad Ferid'in şüphesini çektiğini anlayınca İstanbul’dan kaçtı ve Samsun'da Mustafa Kemal'e katıldı.
1920'de Edirne milletvekili olarak seçildi ve ardından Yunanistan ile savaş çıktığında Genelkurmay Başkanı oldu. Art arda iki savaşı kazandı ve batı cephesinin komutasını aldı. Meşhur Sakarya Zaferi’nde de ön saflarda çarpıştı. 1922 Ağustos ayı sonunda tümgeneralliğe terfi etti. Ekim ayında ise Hariciye Nazırı olarak atandı. Türk delegasyonunun başkanı olarak Lozan'a gitti, kendisini kendi itibarının düşmanı olarak tanıyan Lord Curzon ile mücadele etti ve ülkesinin haklarının tanınmasını sağladı. Dönüşünde Meclis Başkanlığına atandı. 1926 yılına kadar bu görevde kaldı; ardından emekliliğini talep etti ve kendisini arka planda çok önem verdiği bir işe adadı: Türk demiryolu ağının geliştirilmesi.
Atatürk 10 Kasım 1938'de vefat ettiğinde TBMM oybirliğiyle İsmet İnönü’yü Cumhurbaşkanı seçti. Atatürk'ün bıraktığı miras ağırdı. İnönü, Atatürk'ün bıraktığı yerden devam etti ve devrimleri modern Türkiye'nin yaratıcısı ruhuyla sürdürdü.
İsmet İnönü özellikle gençler ve ordu çevreleri arasında da oldukça popüler bir isim. Günde ortalama on beş saat çalışıyor. İngilizce, Fransızca ve Almanca'yı iyi derecede biliyor. Bunun yanı sıra konuşurken ne kadar büyük bir hatip olduğunu da anlıyorsunuz. Her şeyden önce ikna etme sanatına hakim.
Evde ise tam bir aile babası. Ömer ve Erdal adında iki erkek ve Özden adında on yaşında bir kızı var. Ama aslında onun ailesi çok daha büyük; 18 milyonluk Türkiye!
Mükemmel bir baba - İsmet İnönü her şeyden önce çok iyi bir baba. Günlük görevini tamamladığı her akşam sessiz bir sevgi atmosferi içinde ailesinin yanına dönüyor. Üç çocuğu var: fotoğrafta birlikte olduğu iki erkek çocuğu ve evlatlık bir kızı. Akşamları evinde kitap okumayı, briç ve bilardo oynamayı ve konser dinlemeyi seviyor. Satranç problemlerini çözüyor ve gül yetiştiriyor.
Binicilik - İsmet İnönü'nün en sevdiği eğlence. Günde on beş saat çalışmasına rağmen, haftada iki ya da üç kez, siyasi faaliyetlerine ara vermek pahasına ata binmek için zaman yaratıyor. İnönü, İstanbul Topçu Okulu'na girdiği 12 yaşından beri ata biniyor. Kendisi aynı zamanda Türkiye'nin en iyi bisikletçilerinden de biri.
Türkiye'nin 18 milyonluk nüfusu - İsmet İnönü için sık sık aralarında olmayı sevdiği büyük bir aile gibi. Bu fotoğrafta Anadolu'nun bir köyünde bir grup çocukla konuşuyor. İnönü, Türkiye'nin gençleri arasında olduğu kadar yeni nesil subaylar arasında da oldukça popüler.
İsmet İnönü cephede - Türk topraklarının özgürleşmesine büyük katkı sağladı. Soyadını Eskişehir'in İnönü Köyü'nde kazanılan çifte zaferden alıyor.
Atatürk’ün yanında - İsmet İnönü, Mustafa Kemal’in yerine geçmeden önce yıllarca onun kanatları altında yetişti.
Çeviri: Efe Yelbuğa / 35 Punto