İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen 20. Tarihe Saygı Yerel Koruma Ödülleri, Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’ndeki (AASSM) törenle sahiplerini buldu. Kazananlara ödüllerini takdim eden İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, “İzmir’in tarihi ve kültürel mirasına bu dönemde her zaman olduğundan çok daha fazla sahip çıkacağız” dedi. Başkan Tugay, kent merkezindeki Bıçakçı Han, Yıldız Sineması, Emniyet Oteli gibi önemli tarihi yapıları restore edip kültür ve sanat merkezlerine dönüştüreceklerini de duyurdu.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, kentteki tarihi ve kültürel mirasa sahip çıkan doğru çalışmaları özendirmek, koruma bilincini yaygınlaştırmak ve olumlu örneklerin çoğalmasını sağlamak amacıyla Tarihe Saygı Yerel Koruma Ödülleri’ni bu yıl 20’nci kez düzenledi.
Ödül töreninde konuşan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, kentin tarihi ve kültürel mirasına her zaman olduğundan daha fazla sahip çıkacaklarını, tarihi yapıları yeniden kent yaşamına kazandıracaklarını vurguladı. Kemeraltı, Basmane ve Kadifekale gibi tarihi alanları büyük yatırımlarla yeniden düzenlediklerini, Smryna Antik Tiyatrosu’nun kazı çalışmalarını hızlandırdıklarını dile getiren Başkan Tugay, Bıçakçı Han, Yıldız Sineması, Emniyet Oteli gibi yapıları restore ederek kültür ve sanat merkezlerine dönüştüreceklerini kaydetti.
“UNESCO Dünya Miras Listesi için önemli adımlar atıyoruz”
İzmir’in UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dâhil edilmesi için önemli adımlar attıklarını da sözlerine ekleyen Başkan Tugay, “Kemeraltı bölgesini, İzmir Planlama Ajansı bünyesinde kurduğumuz Kemeraltı Araştırma Grubu ile destekleyerek kalıcı liste için hazırlıyoruz. Basmane çevresinde sokak sağlıklaştırma çalışmalarının yanı sıra kentimizin tarihi merkezinde envanterini oluşturduğumuz atıl durumdaki pek çok açık alanı da mahallelerin ihtiyaçları doğrultusunda yeniden düzenliyoruz. KUDEB Müdürlüğümüz, basit onarım ve koruma uygulamaları ile uygun finansmana erişim için vatandaşlarımıza yol gösterecek kapsamlı bir kitapçık hazırladı. Bu kapsamda belediyemizin tarihi yapılarla ilgili yapım birimleri de bakım ve onarım uygulamalarını kolaylaştıracak” bilgisini verdi.
“İzmir’i Türkiye’nin en başarılı şehri yapmak istiyoruz”
Kültürel mirasımızın değerinin İzmir halkı tarafınca daha fazla anlaşılmasını sağlamanın birincil görevlerinden biri olduğunu söyleyen Başkan Tugay, “Bugüne kadar sağlanan her kaynağı 5’e, 10’a, 20’ye katlayarak çalışmaya devam edeceğiz. Bu ödülün 20’ncisini düzenlemek, kent için büyük bir onur. Bizim daha fazla inanca, daha fazla birbirimize güvenmeye, daha fazla iş yapma konusunda isteğe, o inancı tekrar kazanmaya ihtiyacımız var. İzmir’i kültürel, tarihi mirası koruma, geliştirme, yenileme, restore etme, tekrar kullanıma açma konusunda Türkiye’nin en başarılı şehri yapmak istiyoruz. Bunun için el vermek isteyen herkes bizim için değerlidir” dedi.
“İzmir, dünya tarihinin akışına yön verdi”
İzmir’in birçok medeniyete ev sahipliği yapan bir şehir olduğunu, dünya tarihinin akışına yön verdiğini kaydeden Başkan Tugay, “Binlerce yıl önce sanata, bilime, felsefeye, mimariye öncülük eden bir şehirdir. İnsanlığın ortak kültür tarihine zenginlikler katmıştır. Akdeniz’in en güzel doğal limanlarından birinin kıyısında denizaşırı uygarlıklarla girdiği ticari ve kültürel alışveriş, şehrimizi şekillendirmiştir. İzmir, herhangi bir konuşmanın sınırlarına sığmayacak kadar çok tarihi değere, esere ve mirasa sahip bir şehirdir. Pek çok eser, insanlığın ortak mirasıdır. Dünyanın yaşayan en eski açık hava çarşılarından Kemeraltı, Levanten köşkleri ile Buca ve Bornova, tarihi Rum evleri ile Alsancak ve pek çok yerleşim alanımız, bu kültürlerin adeta bir karmasıdır. İzmir’de günlük yaşam, binlerce yılın birikimi ile soluk alıp verir” ifadelerini kullandı.
“Ülkemizde bir başka örneği yok”
Tören, Tire Bandosu eşliğinde saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başladı. Ödül Komitesi ve Seçici Kurul üyelerinin tanıtıldığı törende Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanı Hasibe Velibeyoğlu da bir konuşma yaptı. Velibeyoğlu, “Başkanımızın kültürel varlıkların korunması ve yaşatılmasına verdiği önemin bir göstergesi olarak yeni kurulan Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanlığı, tarihi ve kültürel miras alanındaki çalışmalarını inançla, hevesle yapıyor. Bugün ödül kazananlar sadece geçmişin izini korumakla kalmıyor, aynı zamanda İzmir’in kimliğine değer katıyor ve gelecek kuşaklara ilham oluyor” ifadelerini kullandı. 2024 Seçici Kurul Başkanı Gülsün Tanyeli ise Tarihe Saygı Yerel Koruma Ödülleri hakkında değerlendirmede bulundu. Tanyeli, bu programın benzersiz bir işi başardığını belirterek ödül alanları tebrik etti.
62 başvuru yapıldı
Bu yıl İzmir il sınırları içerisinden gelen 62 başvuru değerlendirmeye alındı. 20. yıla özel oluşturulan “Korumada Süreklilik Ödülü”, programın ilk 10 yılında Tarihi Yapıda Yaşam kategorisinde ödüle değer bulunanlar arasından ve şartnamede belirlenmiş ilke ve kriterlere uygun biçimde korumayı ve yaşatmayı sürdüren 12 ödül sahibine Ödül Komitesi tarafından verildi. Diğer kategoriler için Seçici Kurul incelemesi sonucunda ön elemeyi geçen 36 başvuru, Korumada Süreklilik Ödülü ile birlikte 20. yıla özel düzenlenen ödül töreninde sahnede onurlandırıldı.
Okul projelerine teşekkür ve teşvik
2024 yılı itibariyle “Tarihine Sahip Çıkan Okul Projelerinin Onurlandırılması” başlığı da eklendi. Buna göre genç nesillerin kültürel mirasa olan ilgisini artırmak ve katılımlarını teşvik etmek için eğitim projeleri ve bilinçlendirme çalışmaları da teşekkür ve teşvik belgeleri ile onurlandırılıyor. Bu kapsamda 20. Tarihe Saygı Yerel Koruma Ödülleri’nde İzmir’in mirasına sahip çıkan birbirinden renkli çalışmalar da yer alıyor.
20. Yıl Jüri Özel Ödülleri
Tarihi Mekânda Geleneksel Zanaatların Yaşatılması kategorisinde İzmir’in tarihine emek ve hüner ile katkı koyan, üretim ve çabaları ile övgüye değer bulunan iki usta Feti Pamukoğlu ile Ozan Özdemir Jüri Özel Ödülü’ne layık görüldü.
Türkiye’de ilk
İzmir Büyükşehir Belediyesince düzenlenen Tarihe Saygı Yerel Koruma Ödülleri; İzmir’in kültürel mirasa olan bağlılığını ve katkısını belgeliyor. Çeşitli kategorilerde yapılan başvurular, toplumun kültürel mirasına ilişkin duyarlılığını artırıyor ve yeni nesillerin kültür bilincinin gelişimine katkı sağlıyor. Türkiye’de bir ilk olan ve 20 yıllık deneyimi ile İzmirlilerin kültürel mirasa göstermiş olduğu duyarlılığının simgesi olan Tarihe Saygı Yerel Koruma Ödülleri, 2021 yılında Europa Nostra Ödülleri’nden "Eğitim, Öğretim ve Bilinçlendirme” dalında jüri özel ödülü almıştı.
Jürinin yaptığı değerlendirmeler sonucunda ödüle değer görülen çalışmalar şöyle:
Korumada Süreklilik Ödülü
- Gülsen Ertürk Evi (Yeni Foça)
- Mahmut Karnas Evi (Yeni Foça)
- Nazmiye Arabacı Evi (Yeni Foça)
- Ali Rıza Cakubey Evi (Yeni Foça)
- Ahmet Can Taşkan, Köprübaşı Fırını (Urla)
- Mehmet Erol, Saatçi (Urla)
- Çetin ve Sevil Özgül Evi (Urla)
- Yılmaz Eren Terzi (Urla)
- Füsun ve Güven Çağatay Evi (Varyant)
- Arife Döner Evi (Birgi)
- Ayşe Adalet Süzer Can Evi (Birgi)
- Ali Haydar Ayla, Kubbeli Bakkal (Menemen)
Tarihi Yapıda Yaşam Ödülü
- Yahya ve Fatma Şahinkoç, Şahinkoç aile apartmanı (Bergama)
- Sermin Demirutku Evi (Tire)
- Gülten Yeniyurt, Halil Yeniyurt Sakaoğlu Fırını (Basmane)
- Erdem Tok, Tokoğlu Fırını (Birgi)
- Nuran ve Ayfer Yağcıer Evi (Birgi)
Tarihi Mekânda Geleneksel Zanaatların Yaşatılması Dalında Jüri Özel Ödülü
- Feti Pamukoğlu - Saatçi (Kemeraltı)
- Ozan Özdemir - Çalgı Yapım Ustası (Kemeraltı)
Tarihi Mekânda Geleneksel Zanaatların Yaşatılması Ödülü
- Cihangir Dinç, Fıçıcı (Kemeraltı)
- Ali Demirci Kalaycı Ustası (Bergama)
- Hulki İğek (Saz Yapım Ustası, TRT Sanatçısı),
- Hilkat İpek (Saz Yapım Ustası), Yılmaz İpek Saz Evi
- Sakıp Taş, Tenekeci (Havra Sokağı)
Özgün İşlevin Değiştirildiği Esaslı Onarım Ödülü
- Ziraat Bankası İzmir Sanat Müzesi (Gazi Bulvarı, Konak)
Proje Müellifi: Uluç Pakben
Yapı Sahibi: Ziraat Bankası A.Ş.
Yüklenici: Gökalp Proje Müşavirlik A.Ş.
Özgün İşlevin Korunduğu Esaslı Onarım Ödülü
- Ender Hanım Gülcüoğlu Konağı (Tire)
Proje Müellifi: Zinet Benal Kabaklı
Yapı Sahibi ve Yüklenici: Ender Akın
- Balcıoğlu Evi (Foça)
Proje Müellifi: Uluç Pakben
Yapı Sahibi: Kürşat Balcıoğlu
Yüklenici: UMART Mimarlık Müh. Ltd. Şti.
Basit Onarım Ödülü
- Natırzade Evi (Kemeraltı)
Yapı Sahibi: Serdar Dağistan
Proje Müellifi: Burcu Kaplan
Yüklenici: Umart Mimarlık Mühendislik Ltd. Şti.
Tarihi Çevre ve Kültür Varlıklarını Koruma Dalında Katkı Ödülü
- Tire Bandosu; Yüz Yıllık Seslerin İzinde (Belgesel)
Yapımcı Yönetmen Sevcan Aytaç Sönmez ve paydaşları
Tarihine Sahip Çıkan Okul Projelerinin Onurlandırılması
Teşekkür ve teşvik belgeleri alan okullar şöyle:
Özel İzmir Sev İlkokulu, Liman Kenti İzmir
İstek İzmir Okulları - Çocukların Gözü ile Kültür Mirası İzmir
UKEB Okulları, Geçmişten Günümüze Bergama Antik Kenti ve
Kültürel Mirasın İncisi Parşömen
Özel İzmir Amerikan Koleji, Vebanın İzinde; Kara Ölüm Ve
Seferihisar Veba Mezarlığı
Özel Piri Reis Okulları, Barışın Simgesi, Urla’nın Yeşil Hazinesi
TED İzmir Koleji Ortaokulu, Geçmişin İzinde Kamanlı Yerleşkesi
Özel Kent Koleji - Kanatlarımın Altında İzmir'im
Özel Mavişehir Sınav Anadolu Lisesi, Bergama’nın Dünyaya
Armağanı: Parşömen Araştırma Projesi
Özel Karşıyaka Sınav Anadolu Lisesi, Ege Bölgesinin Unesco
Değerleri
Bahçeşehir Koleji İzmir Kuzey Kampüsü Fen Ve Anadolu Lisesi,
Hiç Kapanmayan Müze, Hiç Uyumayan Şehir İzmir
Bilsev Koleji, Yaşayan Bergama
Bilsev Koleji, Daha Çok Var Ol Teos
İzmir Bahçeşehir Koleji Güzelbahçe Kampüsü, Küçük Kâşifler
Şehrini Tanıyor
İzmir Radikal Okulları Konak Kampüsü, Mimaride Doğanın İzleri
"Art Nouveau" Konulu Dergi Çalışması
İzmir Özel Saint Joseph
Fransız Lisesi, İzmir 'Kültürel Mirasa Yolculuk' Dergi Çalışması
İzmir Özel Türk Koleji Bornova Kampüsü, Evliya Çelebi'nin
İzinde Kemeraltı
Bayraklı Uğur Okulları, Bornova Köşkleri ve Bir
Örnek Gezi Mattheys Köşkü
İzmir Özel Türk Koleji Konak Bahattin Tatış Kampüsü, İzmir’de
Endüstri Miras Alanlarının Korunması ve Kentsel Belleğin
Sürdürülebilmesi: Alsancak Liman Ardı Bölgesi Örneği
Bedriye Gülay Beşikçi ve Yavuz Çorapçıoğlu’na ödül
Törende Basmane’nin Kültürel Mirasını Kapsayan Resimleri ile
Bedriye Gülay Beşikçi’ye ve İzmir Görsel Koleksiyonu ile Prof.
Dr. Yavuz Çorapçıoğlu’na da ödül verildi.
Seçici Kurulda kimler var?
Asil Seçici Kurul Başkanlığı görevini İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Bölümü E. Öğretim Üyesi, ICOMOS Türkiye Milli Komitesi Üyesi Dr. Gülsün Tanyeli yerine getirdi. Asil üyeler arasında ise Ankara İngiliz Arkeoloji Enstitüsü (BIAA), SARAT (Safe Guarding Archaeological Assets of Turkey) Türkiye’nin Arkeolojik Varlıklarının Korunması Projesi Koordinatörü Dr. Gül Pulhan, İTÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turgay Kerem Koramaz, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü E. Öğretim Üyesi Dr. Ertan Daş, DEÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ayşegül Altonörs Çırak, Kavram Meslek Yüksek Okulu Öğretim Üyesi, Mimar - Restorasyon Uzmanı Dr. Umut Devrim Tunca, Uygulamacı Mimar Boygar Özlen yer aldı.
Yedek Seçici Kurul ise Celal Bayar Üniversitesi Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Funda Gençer, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Klasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı Arş. Gör. Dr. Burak Aslan, DEÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Arş. Gör. Dr. E. Duygu Kahraman, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Anabilim Dalı Arş. Gör. Settar Tarman’dan oluşuyor.
