British Medical Journal'da yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, fosil yakıtların enerji üretimi ve taşımacılığında endüstriyel kullanımından kaynaklanan hava kirliliği, dünya çapında yılda 5,1 milyon kişinin ölümünden sorumlu. Mainz'daki Alman Max Planck Kimya Enstitüsü, hava kirliliğinden kaynaklanan ölümlerin önlenmesinin ancak fosil yakıtların temiz enerji kaynakları ve yenilenebilir enerji kaynaklarıyla değiştirilmesiyle mümkün olabileceğini belirtiyor.
Hava kirliliği, çevre sağlığı açısından önde gelen risk faktörüdür, ancak şimdiye kadar çok az sayıda küresel çalışma, ölümleri belirli hava kirliliği kaynaklarına bağlıyor. Uzmanlar, Küresel Hastalık Yükü 2019 çalışmasından elde edilen verileri, ince parçacıklara ilişkin uydu verilerini, nüfus verilerini ve atmosferik kimya modelleri ile aerosolleri kullanarak aşırı ölümleri (belirli bir dönemde beklenenin ötesinde vefat sayısı) değerlendirdi. Bulgular, 2019 yılında dünya çapında 8,3 milyon ölümün ince partikül madde (PM2,5) ve ozona (O3) bağlı olduğunu ve bunların yüzde 61'inin (5,1 milyon) fosil yakıtlardan kaynaklandığını gösteriyor. Hava kirliliği en fazla ölüme Güney ve Doğu Asya'da sebep oluyor; özellikle Çin ve Hindistan'da. Ölümlerin çoğunluğu (%52) iskemik kalp hastalığı (%30), felç (%16), kronik obstrüktif akciğer hastalığı (%16) ve diyabet (%6) gibi hastalıklardan kaynaklanıyor.
Fosil enerjiye büyük oranda bağımlı olan yüksek gelirli ülkelerde, fosil yakıtların ortadan kaldırılmasıyla yılda yaklaşık 460 bin ölüm veya antropojenik hava kirliliği kaynaklarına bağlı ölümlerin yaklaşık yüzde 90'ı potansiyel olarak önlenebilir. Araştırmacılar, Paris İklim Anlaşması'nın 2050 yılına kadar iklim nötrlüğüne ulaşma hedefi göz önüne alındığında, "fosil yakıtların temiz, yenilenebilir enerji kaynaklarıyla değiştirilmesinin halk sağlığı ve iklim açısından çok büyük faydalar sağlayacağı" sonucuna varıyor.
Haber: La Stampa
İzmir'de Hava Kirliliği Azalmakla Beraber Hala AB Kriterlerinin Üzerinde Seyrediyor
İzmir merkezindeki tüm istasyonlar topluca değerlendirildiğinde havadaki küçük partikül madde değerinde (PM10) özellikle 2009-2011 yıllarında hızlı bir düşüşün yaşandığı; PM10 değerlerinin 2011 yılından sonra ülkemiz için Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetim Yönetmeliği’nde belirlenen hedef değerlerin altında seyrettiği görülüyor. Ancak İzmir’deki hava kirliliği seviyesi 10 yıllık süreç boyunca AB tarafından belirlenen risk sınırının altına da hiç düşmedi.
İzmir’de Hava Geçtiğimiz Yıla Oranla Daha Kirli
Fosil yakıtların ısınmak için daha yoğun kullanıldığı kış aylarında havadaki PM10 değeri dünyanın her yerinde artış gösteriyor. Ancak 11 Aralık 2022 ile 11 Aralık 2023 değerleri kıyaslandığında İzmir’in havasının gözle görülür bir biçimde daha kötüye gittiği görülüyor.
Çeviri - Derleme: Efe Yelbuğa / 35 Punto
