FIFA ve yerel organizatörler, turnuvadan önce -telafi sözü vererek- 3,6 milyon ton CO2 üretimi tahmin ettiler. Ancak bazı STK'lara göre turnuva, bu tahminin katbekat fazlası karbon salınımına neden oluyor.
Son haftalarda yüz binlerce insan, 21 Kasım - 18 Aralık tarihleri arasında devam eden Erkekler Futbol Dünya Kupası'nı izlemek için Katar'a akın etti. Turnuvanın sorunsuz ilerlemesini sağlamak ve Katar için alışılmadık bir turist akışını yönetebilmek için, 2011'den itibaren ülke yedi yeni stadyum, onlarca otel, yol ve hatta bir havaalanı inşa etti.
Turnuvanın başlamasına haftalar kala Katar'ın insan haklarına yönelik tutumu ve etkinliğin iklimsel etkisi gibi konular çeşitli tartışmaların merkezinde yer aldı. Organizatörler, CO2 ve diğer sera gazları emisyonlarının turnuva sonrasında yapılacak yeni yatırımlar ile tamamen dengeleneceğini iddia ederek Dünya Kupası'nı defalarca "karbon nötr" bir etkinlik olarak lanse ettiler. Ancak yapılan seyahatler, maçların organizasyonu, anormal turist akışının yönetimi ve çok sayıda altyapının inşası göz önüne alındığında bu sözü tutmak imkansız değilse de çok zor görünüyor. Peki Dünya Kupası Katar'da ne kadar karbon emisyonu üretecek? Kesin bir cevap vermek kolay değil: Resmi ve gayri resmi çeşitli tahminleri analiz ederek durumun bir değerlendirmesini yaptık.
Resmi Tahminler
Haziran 2021'de turnuvanın organizatörleri; FIFA, FIFA World Cup Qatar Llc şirketi ve altyapıların organizasyonundan ve yönetiminden sorumlu Yüksek Teslimat ve Miras Komitesi çevresel etkiler hakkında derinlemesine bir çalışma yayınladı.
Raporda, turnuvanın organize edilebilmesi için büyük altyapı inşası ve yenilemesi, binlerce insanın oyunlara ve etkinliklere taşınması, konaklama, atık yönetimi ve 200'den fazla ülkeye yayın altyapısı içerdiği belirtildi.
Bu olayın kapsamı kaçınılmaz olarak kısa zamanda önemli seviyede bir karbon salınımına yol açıyor ancak sürdürülebilirlik perspektifinden bakılarak rapora eklenen farklı projeler ile verilen zararın hafifletilebileceği vaat edildi.
Daha önce belirttiğimiz gibi, Dünya Kupası Katar’a verildiğinden beri organizasyon genellikle "karbon nötr" bir etkinlik olarak sunuldu ve FIFA web sitesi, organizatörlerin etkinlikle ilgili tüm kirletici emisyonları azaltmayı ve ortadan kaldırmayı taahhüt ettiğini belirtti.
Organizatörlere göre, 2011 ve 2023 yılları arasında Dünya Kupası'nın Katar'da düzenlenmesi için yapılan her yatırım toplam 3,6 milyon ton CO2 eşdeğeri üretti. Bu sayı İzlanda gibi bir ülkenin tüm bir yılda ürettiğinden daha fazla ve FIFA'nın 2018'de Rusya'da Dünya Kupası organizasyonu için tahmin ettiği toplam 2,2 milyon ton CO2 salınımından yaklaşık 1,4 milyon ton daha fazla.
Katar'daki Dünya Kupası emisyonlarının yüzde 95'i dolaylı olacak. Esas olarak takım ve taraftar seyahatleri (1,9 milyon ton CO2 eşdeğeri) en büyük karbon salınımına sebep olurken; oyuncular, seyirciler, personel için konaklama yerleri (728.000 ton) ve stadyumlar gibi altyapı inşaatları (893 bin ton) ise seyahatlerin sebep olduğu karbon salınımından çok daha az CO2 salınımına sebep oluyorlar. Resmi tahminlere göre bu üç kategori toplam tahmini emisyonların yüzde 96'sını oluşturuyor.
Verilen Zarar Hafife Mi Alınıyor?
FIFA ve etkinliğin diğer organizatörleri tarafından öngörülen 3,6 milyon ton karbon salınımının gerçekçiliği, çeşitli bağımsız dernekler tarafından tartışıldı. Örneğin geçen Mayıs ayında, Brüksel merkezli sivil toplum kuruluşu Carbon Market Watch (CMW), turnuvanın iddia edilen iklim nötrlüğü hakkında "ciddi şüpheler" dile getirdiği bir çalışma yayınladı ve organizatörler tarafından emisyonlarla ilgili olarak sunulan verilerin yanlış olduğunu belirtti.
Haber: La Repubblica
Çeviri: Efe Yelbuğa / 35 Punto