Dubai'deki Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nda "kirli" enerjiye yönelik sübvansiyonların sona ermesini ve yenilenebilir enerjinin yedi yıl içinde üç katına çıkarılmasını da teşvik edecek kararlar alındı.
Birleşik Arap Emirlikleri’nde toplanan COP28 iklim zirvesine yaklaşık 200 ülke katıldı. Zirvenin ana gündem maddesi olan fosil yakıtların kullanımının sona erdirilmesi tartışmaları, ilk kez somut bir anlaşmayla sona erdi.
Fosil yakıtları geride bırakıyoruz
Yaklaşık 30 yıldır süren iklim zirvelerinde, sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yönelik bazı hedefler daha önce konmuştu. Ancak bu emisyonların ana nedeni olan fosil yakıtları etkileyen taahhütlerin yazılı hale getirilmesi mümkün olmadığı için şimdiye kadar küresel çapta kayda değer bir ilerleme gerçekleşmedi. Dubai'de mutabakata varılan metin ise ilk kez bu konuya özel olarak değiniyor ve "enerji sistemlerinde fosil yakıtlardan adil, düzenli ve hakkaniyetli bir şekilde uzaklaşmak için on yıllık eylemlerin hızlandırılmasını" şart koşuyor. Bilim insanlarına göre ulaşılabilir, gerçekçi hedef 2050 yılına kadar küresel çapta net sıfır emisyon.
"Kirli" enerjiye yönelik sübvansiyonlara son veriliyor
Gaz, kömür ve petrolün kademeli olarak azaltılmasına başlamanın yollarından biri, anlaşmada belirtildiği gibi, enerji yoksulluğuna veya sadece geçişlere değinmeyen verimsiz fosil yakıt sübvansiyonlarını mümkün olan en kısa sürede ortadan kaldırmak. Bunun için alınan en somut önlem ise başlangıçta benzinli veya içten yanmalı araç üretimine verilen teşviklerin kaldırılması olacak. Metinde ayrıca sıfır emisyonlu ve düşük emisyonlu araçların hızla teşvikinin arttırılması ve altyapı eksikliklerinin giderilmesi ile karayolu taşımacılığından kaynaklanan emisyonların azaltılmasının hızlandırılması ihtiyacından da bahsediliyor.
Hedef: Yedi yılda yenilenebilir enerjinin üç katına çıkması
Metin, imzacılardan 2030 yılına kadar, yani yalnızca yedi yıl içinde "küresel yenilenebilir enerji kapasitesini üç katına çıkarmalarını" ve "enerji verimliliğini iki katına çıkarmalarını" istiyor. Ülkelerin neredeyse yarısının halihazırda yenilenebilir kapasitelerini ikiye katlama planları olması nedeniyle, üzerinde en çok fikir birliğine varılan noktalardan biri bu oldu. Bu hedef yerine getirilirse, 2022'de 3.400 gigawatt kapasiteli olan yeşil enerji, bu on yılın sonunda 11.000 gigawatt'a çıkacak.
Üçüncü dünyaya zarar fonu desteği
Zirvenin amaçlarından biri de, küresel ısınmaya karşı en savunmasız ülkelere yardım edecek bir fon oluşturmaktı. Görüşmeler, Şarm El Şeyh'te (Mısır) düzenlenen önceki COP27'den bu yana oldukça ilerlemiş olduğundan, 30 Kasım'da Dubai'deki ilk günde karara bağlandı.
Kayıp ve Hasar Fonu olarak adlandırılan fon, birincil olarak sorumlu olmadıkları bir iklim krizinin halihazırda yarattığı (ve neden olacağı) felaketlere karşı özellikle savunmasız olan ülkelere tazminat ödemeyi amaçlıyor. Sanayileşmiş ülkelerin bu mekanizmaya para katkısında bulunması anlaşma ile güvence altına alındı.
Haber: El Pais
Çeviri: Efe Yelbuğa / 35 Punto