Atlantik somonu, yeşil kaplumbağa ya da pala boynuzlu antilop... 11 Aralık Pazartesi günü güncellenen tehdit altındaki türlerin küresel kırmızı listesi, küresel ısınmanın dünyadaki biyolojik çeşitlilik üzerindeki sonuçlarının yanı sıra onları koruma çabalarının etkilerini de vurguluyor.
Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN), Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentinde düzenlenen COP28 sırasında bitki ve hayvan türlerinin korunma durumuna ilişkin yeni küresel envanteri açıkladı. Neslinin tükenme riskini ölçmeyi mümkün kılan kırmızı listede artık 157 bin 190 tür yer alıyor; bunların 44 bin 16'sı küresel ölçekte yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Yapılan değişiklikler arasında, daha önce "en az endişe verici" olarak sınıflandırılan Atlantik Somonu artık "tehdide yakın" olarak kabul ediliyor. Atlantik Somonu’nun nüfusu 2006 ile 2020 yılları arasında, özellikle iklim değişikliği ve kontrolsüz avlanma sonucunda yüzde 23 azaldı.
Maun ağacında önemli bir azalma
Yeni listede, güney-orta ve doğu Pasifik Okyanusu'ndaki yeşil kaplumbağalar sırasıyla "nesli tükenmekte olan" ve "savunmasız" olarak sınıflandırılmaya başlandı.
Rapora bitkiler açısından bakıldığında, (mobilya, dekoratif öğeler veya müzik aletleri yapımında kullanılan) büyük yapraklı maun ağacı, "savunmasız" sınıfından "tehlike altında" sınıfına geçirildi.
Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN)'ne göre Orta ve Latin Amerika'daki maun ağacı nüfusu, sürdürülemez tarım yöntemleri veya kentsel büyüme ve tarım arazilerinin tropikal ormanları tüketmesi sonucunda son 180 yılda en az yüzde 60 oranında azaldı.
İki antilop türünde iyileşme var
Pala boynuzlu Afrika antilobu, 1990'ların sonlarına doğru vahşi doğada neslinin tükenmesinin ardından, Çad'da korunaklı bölgede tekrar üremesi için gösterilen çabalar sayesinde artık "nesli tükenmekte olan tür" olarak sınıflandırmıştı. Bu gelişme IUCN'i sevindirse de, yapılan açıklamada, “Pala boynuzlu Afrika antilobunun hayatta kalması; türün kaçak avlanmaya karşı sürekli korunmasına bağlı” vurgusu yapılıyor.
Çoğunlukla Kazakistan steplerinde bulunan Saiga antilopları da artık "kritik tehlike altında" statüsünde değil. Saiga antiloplarının bu Orta Asya ülkesindeki popülasyonları 2015 ile 2022 arasında yüzde bin 100 arttı.
IUCN tarafından oluşturulan tehdit altındaki türlerin kırmızı listesi aynı zamanda tatlı su balıklarının durumu üzerine yürütülen ilk küresel çalışma. Rapor, değerlendirilen tatlı su balıklarının da yüzde 25'inin artık yok olma riskiyle karşı karşıya olduğunu gösteriyor.
Haber: L'Obs
Çeviri: Efe Yelbuğa / 35 Punto